Kopalnia Ćwiczebna byłej dąbrowskiej szkoły górniczej to jeden z ciekawszych przystanków Szlaków Zabytków Techniki na Śląsku. Przez wiele lat służyła do szkolenia praktycznego przyszłej kadry górniczej a obecnie udostępniona jest do zwiedzania w ramach podziemnej trasy turystycznej, która cieszy się niemałą popularnością wśród turystów.

Planując wycieczkę do Dąbrowy Górniczej w pierwszej kolejności odwiedzić musimy Muzeum Miejskie "Sztygarka", które od wejścia do kopalni dzieli niewielki skwer z pomnikiem Stanisława Staszica. Aby móc skorzystać z możliwości zwiedzania Kopalni Ćwiczebnej należy wcześniej dokonać rezerwacji terminu, a następnie odebrać bilety w muzeum.

Warto przyjechać tu przynajmniej godzinę przed planowanym zwiedzaniem trasy turystycznej i zapoznać się z ciekawymi ekspozycjami muzeum. Jedna z nich ukazuje dzieje przemysłu hutniczego oraz górniczego Dąbrowy Górniczej na przełomie XIX i XX wieku i jest świetnym wstępem do zwiedzania kopalni. Oczywiście wystaw tematycznych jest więcej, a aktualną ekspozycję muzeum sprawdzić możecie w linkach pod niniejszym wpisem.

Sama siedziba Muzeum Miejskiego "Sztygarka" ma ciekawą historię, gdyż w jego gmachu urzędował Zarząd Zachodniego Okręgu Górniczego, jak również w budynku tym mieściła się Szkoła Górnicza i Hutnicza zwana potocznie „Sztygarką”. W niej stworzono muzeum szkolne, w którym prezentowano pierwsze zbiory geologiczne. Obecnie pełni rolę Muzeum Miejskiego oferując różnorodną ofertę wystawienniczą, a od 2013 roku wzbogaconą o Park Militarno-Historyczny "Reduta". W zlokalizowanym na zewnątrz budynku parku techniki militarnej znajdziecie wiele ciekawych zabytków wojskowych, w którym bryluje czołg T 34/85 "Ordon" będący stale "na chodzie". O historii tego niezwykłego miejsca oraz jego unikatowym wyposażeniu możecie przeczytać na stronie podanej w sekcji przydatnych linków pod niniejszym wpisem.

Po odbytej wizycie w muzeum udaliśmy się na wyznaczoną godzinę do Kopalni Ćwiczebnej. Oba obiekty dzieli zaledwie 200 metrów ścieżką przechodzącą przez wspomniany wcześniej skwer. Przed wejściem do kopalni zwykle zaparkowany był stary osinobus (polski samochód przeznaczony do przewozu większej liczby osób w charakterystycznej kabinie pasażerskiej, która była zabudowana w miejsce skrzyni ładunkowej), w którym odbywał się pokaz prezentacji multimedialnej dotyczącej historii przemysłowej regionu. Obecnie, w czasie pandemii, osinobus zaparkowany jest w parku techniki militarnej przy muzeum i czeka na lepsze czasy, aby wrócić na służbę.

W tym miejscu warto wspomnieć kilka słów o historii naszej głównej atrakcji. Kopalnia Ćwiczebna powstała w 1927 roku przy Państwowej Szkole Górniczej i Hutniczej w Dąbrowie Górniczej, zwanej potocznie "Sztygarką". Realizowała szkolenia praktyczne dla przyszłych górników. W tym miejscu uczniowie zaznajamiali się z przyszłym fachem oraz sprzętem górniczym. W ramach prowadzonych zajęć wykonywano też regularne drążenie wyrobisk. W wyniku stopniowego wygaszania kopalń w Zagłębiu, zarówno pobliska szkoła górnicza jak i sama kopalnia zostały zlikwidowane. Natomiast w 2010 roku Kopalnia Ćwiczebna została udostępniona turystom do zwiedzania z przewodnikiem.

Podczas zwiedzania podziemnej trasy turystycznej mamy możliwość sprawdzenia jak wyglądały z bliska różne stanowiska szkoleniowe - z zakresu mechaniki, elektryki czy też do zabezpieczania górniczych wyrobisk przy użyciu specjalistycznych obudów. W wyrobiskach można również obejrzeć kilka ciekawych maszyn i urządzeń, takie jak przenośniki, wozy kopalniane jak również wielki kombajn KWB 3 przeznaczony do dwukierunkowego urabiania i ładowania węgla.

Wizytę w Muzeum Miejskim oraz Kopalni Ćwiczebnej "Sztygarka" uważamy za udaną, zarówno pod względem jej niewątpliwie wysokich walorów edukacyjnych i historycznych jak również ze względu na jej przygodowy charakter i świetną atmosferę, którą zawdzięczamy Panu przewodnikowi.

Ważne informacje i ciekawostki:

podziemna trasa turystyczna ma długość ok 650 metrów, czas zwiedzania wynosi ok 1h, temperatura wynosi ok +10 stopni Celsjusza, wilgotność wynosi ok 80-50%
kopalnia składa się z 3 poziomów, a długość jej podziemnych wyrobisk wynosi około 800 metrów
zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem w grupach max 15 osób, trasa nie jest dostępna dla osób niepełnosprawnych oraz poniżej 6. roku życia
ze względu na niską temperaturę i wysoką wilgotność panującą w kopalni pamiętajcie aby ubrać się adekwatnie do warunków oraz wybrać odpowiednie, tj. pełne obuwie, na wycieczkę
w niedzielę zwiedzanie Muzeum oraz Kopalni Ćwiczebnej "Sztygarka" jest darmowe
zajęcia praktyczne w Kopalni Ćwiczebnej dla uczniów szkół górniczych były realizowane do 1994 r.